Als je een wandeling maakt langs de oevers van een rivier of langs de kust zul je daar zeker een stuk plastic vinden. Sinds de introductie van de eerste polyethyleen zak in de jaren zestig is het gebruik van kunststoffen voor eenmalig gebruik aanzienlijk toegenomen. We gebruiken deze materialen nu bij al onze dagelijkse activiteiten. En deze gewoonten hebben desastreuze gevolgen voor het milieu. Elk jaar wordt meer dan acht miljoen ton plastic in onze oceanen gedumpt. Dit afval valt uiteen in minuscule microplastic deeltjes die in de voedselketen terechtkomen.
We vervuilen de oceanen, vernietigen natuurlijke mariene habitats en veroorzaken indirecte schade aan onze eigen gezondheid.
De gevolgen van wegwerpplastics voor mariene ecosystemen
Hoewel plastic onvermijdelijk naar de diepten van de oceanen zinkt, heeft het ook een directe invloed op het zeeleven dat daar leeft. Volgens recente schattingen worden elk jaar meer dan 100.000 zeezoogdieren gedood door het eten van plastic. Zelfs in de diepste oceanen van de wereld hebben wetenschappers plastic deeltjes gevonden in Japan, de Hebriden en Chili. Nog verontrustender is dat uit analyses van de omringende fauna is gebleken dat 100% van de dieren op deze plaatsen plastic in hun darmen hadden.
Het visioen van een dood dier op de oever schokt niemand meer. Walvissen, schildpadden, dolfijnen en andere zeedieren vullen hun maag met plastic en stikken uiteindelijk voordat ze levenloos aanspoelen op de kust. Bijna 700 soorten ondervinden rechtstreeks de gevolgen van onze gewoonten op het land. Vooraanstaande ambtenaren van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties spreken zelfs van een toekomstig “maritiem armageddon” dat dreigt als we niet stoppen met het gebruik van wegwerpproducten zoals zakjes, flessen, rietjes en bestek.
We lijken nog ver verwijderd van een circulaire economie waarin we de meeste voorwerpen hergebruiken en recycleren, in plaats van ze rechtstreeks op de stortplaats te gooien.
Hoeveel plastic verbruiken mensen
Onderzoekers van het Earth Observatory hebben kortgeleden het spijsverteringskanaal van supermarktgarnalen bestudeerd om na te gaan hoeveel deze hadden geconsumeerd. Een kleine toepassing van rode kleurstof leverde onmiddellijk een verrassende ontdekking op: de maag van een voor menselijke consumptie bestemde garnaal bevatte zeven stukken plastic.
Deze ontdekking is geen alleenstaand geval. Wetenschappers hebben plastic vezels, fragmenten en microkorrels aangetroffen in zee- en zoetwatervissen, zowel in het wild gevangen als gekweekt. Van 114 soorten is vastgesteld dat ze plastic in hun maag hebben en de helft daarvan maakt deel uit van ons voedselpakket. Soorten zoals plankton, vissen en walvissen consumeren regelmatig microplastics omdat ze op hun voedsel lijken. Deze belemmeren het spijsverteringskanaal, belemmeren de eetlust en veranderen het eetgedrag van deze soorten, waardoor hun groei en voortplantingscapaciteit worden beïnvloed.
Wat doet dit met wat er op je bord ligt
Hoewel plasticverontreiniging verwoestende gevolgen heeft voor het leven in zee, wordt in een VN-rapport over de gevolgen voor de mens geconcludeerd dat mensen nu nog onbeduidende hoeveelheden plastic consumeren. Wetenschappers blijven echter bezorgd. Micro-plastics zullen uiteindelijk veranderen in nano-plastics die minder dan 100 miljardste meter groot zijn en deze deeltjes kunnen doordringen in menselijke weefsels en organen, met mogelijke toxiciteit en ernstige gevolgen door bioaccumulatie in ons systeem.
We moeten de hoeveelheid plastic die in onze meren, rivieren en oceanen terechtkomt, verminderen om te voorkomen dat het in onze voedselketen terechtkomt. Daarom zouden we elk plasticzakje dat wordt aangeboden in de winkel moeten weigeren en vervangen door een milieuvriendelijk en recycleerbare verpakking. Een herbruikbare tote bag, of een papieren tasje – alles is beter dan plastic zakjes die geen enkele meerwaarde bieden!